
sw. Bartłomiej Natanael (I wiek n.e., zm. ok. r. 70), jeden z 12 Apostołów, dwojga imion, zwany w Ewangeliach Mateusza, Marka i Łukasza - Bartłomiejem (grecko-aramejskie bar-Tholomaios "syn Tolomaja - Ptolemeusza" lub "syn oracza"), a przez Jana - Natanaelem (hebr. "Bóg dał"). Kościół rzymskokatolicki uznał dopiero w XII wieku, że to ta sama osoba.
Wg różnych źródeł Bartłomiej głosił Ewangelię w Armenii, Indiach, Arabii Saudyjskiej, a nawet w Etiopii. Podobno miał nawrócić brata króla Armenii, Polimpiusza. Z rozkazu króla Astiagesa pojmano Bartłomieja w Albanopolis (dzisiaj Emanstahat), żywcem obdarto ze skóry i ukrzyżowano, a potem ścięto.
Jest patronem wielu rzemieślników: rzeźników, garbarzy, introligatorów, siodlarzy, szewców, tynkarzy, górników, krawców, piekarzy, sztukatorów, a we Florencji - sprzedawców oliwy, serów i soli; wzywany w przypadku chorób nerwowych, konwulsji i chorób skóry.
Nadto jest uważany za patrona bartników, pasterzy, właścicieli winnic i rolników.
Dzień św. Bartłomieja obchodzony jest 24 sierpnia.